Iedere steeg heeft zijn eigen verhaal
There is a wealth of fascinating history locked up in the street names of a city. Our poster, Iedere steeg heeft zijn eigen verhaal, (“Every alley has its own story to tell”) describes a little bit about the history of the streets and alleys in the direct neighbourhood of the Oudezijds Arnsteeg.
[Dutch translation. TBD]
Contents
The street names
Most of the information in this poster is sourced from the book Stadsatlas Amsterdam Straatnamen en brugnamen verklaard (“City Atlas of Amsterdam: street and bridge names explained”), edited by Martha Bakker, and reproduced with kind permission of the publisher.
The information on the poster has been abbreviated to save space, and is translated into English below. The full Dutch text from the Stadsatlas is reproduced here for each street used in our poster.
[Dutch translation. TBD]
- Lange Niezel Niezel is a corruption of the word liesdel, meaning “a valley where lies (a type of plant) grows”. It was a marshy area north of the higher ground where the Oudekerk (Old Church) was built.
De naam is een verbastering van liesdel = del of dal waarin lies (lissen) groeit. Het was een moerassig land ten noorden van de hogere grond, waarop de Oude Kerk is gebouwd. In de tweede helft van de veertiende eeuw werd deze laagte opgehoogd en bebouwd. In een van de straten bleef de oude naam Liesdel leven. In volgende eeuwen wordt deze naam Niesdel en in de achttiende eeuw officieel Niezel. In de zestiende eeuw wordt een straatje in het verlengde aangelegd, dat na verschillende andere namen ten slotte de naam Korte Niezel krijgt, terwijl het oudste gedeelte de toevoeging Lange krijgt.
- Heintje Hoekssteeg Named after Heyntgen Hoec, a member of the city guard (Amsterdamse schutterij), who lived here from 1382 to 1410.
Naar Heyntgen Hoec, die hier tussen 1382 en 1410 heeft gewoond. Hij was een van de overheden van de Amsterdamse schutterij. Voor 1400 was dit de Katrinensteeg.
- Vredenburgersteeg Named after Vredenburgh, a Roman Catholic retirement home for women, which opened in 1835; later, the retirement home was converted to residential apartments.
In de zeventiende eeuw een zeer bekende herberg, die stond op de plaats waar in 1835 het rooms-katholieke bejaardenhuis Vredenburg werd gebouwd; thans tot woningen verbouwd. Vóór de herberg waren hier achtereenvolgens een bierbrouwerij van burgemeester Kornelis Jacobsz en een zoutkoperij gevestigd. Vandaar de vroegere namen Cornelis Jacobsz Brouwersteeg en Zoutkoperssteeg. Ook de naam Rottenest kwam voor.
- Wijngaardsstraatje This street has been so named since before 1430. Probably named for a café that once stood here.
Reeds in 1430 komt het straatje onder deze naam voor. Vermoedelijk is een hier destijds gelegen herberg met gevelsteen de naamgever geweest.
- Sint Olofssteeg The Sint Olofsspoort was one of the oldest city gates that stood here from before 1380 until 1618. The chapel, Sint Olofskapel, which still stands, takes its name from the gates.
De Sint Olofspoort was een van de oudste stadspoorten en heeft hier gestaan van vóór 1380 tot 1618. De poort ontleende de naam aan de naastgelegen Sint Olofskapel, die nog bestaat en één van de oudst bewaard gebleven bouwwerken van Amsterdam is. Van de poort zijn funderingsresten gevonden. De Sint Olofssteeg heette tot 1914 Oudezijds Wijde Kapelsteeg.
- Oudezijds Armsteeg Arm has two meanings in old Dutch: an “arm” and a “curve”. The curve in the Warmoesstraat gives the name to the Oudezijds Armsteeg. The word Oudezijds (old side), in this context, means that the alley is in the area of the Oudekerk (Old Church)
Arm heeft hier de betekenis van bocht. De steeg loopt naar de bocht van de Warmoesstraat. Vóór 1385 deelde de Amstel de stad in twee vrijwel gelijke delen, de oude zijde (met Oude Kerk) en de nieuwe zijde (met Nieuwe Kerk). Elke zijde werd begrensd door een burgwal. De aanduiding Oude- en Nieuwezijds dateert uit de vijftiende eeuw. Daarvoor werd gesproken van respectievelijk de Kerkzijde en de Windmolenzijde.
- Guldehandsteeg Named after the café, In de gulde Hant, (In the gilded hand), that stood here in the 16th century on the corner of the Warmoesstraat.
Het uithangbord van de herberg ‘In de gulde Hant’ is hier de naamgever. De herberg stond in de zestiende eeuw op de hoek met de Warmoesstraat. De steeg eindigt met een waterstoep aan het water van het Damrak, waardoor in de Middeleeuwen ook de naam Watersteeg voorkomt. De huidige naam is omstreeks 1980 weer in het stratenregister opgenomen na circa honderd jaar onvermeld te zijn geweest.
- Warmoesstraat Up until the 17th century the Warmoesstraat had two names: to the north of the Oudekerk it was called Kerkstraat (Church Street), and Warmoesstraat to the south. Warmoes is an antiquated Dutch word meaning vegetable, so the street was probably named after the vegetable market that once stood here.
De huidige Wamoesstraat had tot in de zeventiende eeuw twee namen: Kerkstraat voor het noordelijk deel tot aan de Oude Kerk, en Warmoesstraat voor het zuidelijk deel, vermoedelijk naar de hier gehouden warmoes- of groentemarkt. Naderhand heeft de gehele straat deze naam gekregen. Ten slotte is in de twintigste eeuw het deel waar hotel Krasnapolsky is gevestigd bij de Dam gevoegd.
The map
The map used in the poster, Amsterdam in vogelvlucht (“Bird’s eye view of Amsterdam”), is a woodcut made by Cornelis Anthonisz in 1544. Anthonisz is also famous for an earlier version of this map, painted in 1538, which is the first complete map of Amsterdam.
The Vogelvlucht map is a fascinating document, not only for its high degree of accuracy, but also for the innovative techniques that Anthonisz employed. Anthonisz has shown the city from an imaginary point somewhere in the air. Remember, this was the 1500s: there were no skyscrapers, nor aerial photography.
The map was so accurate, and so attractive, that it has been reproduced over many centuries, right up to the present. Many buildings shown on Anthonisz’s map, for example the Oudekerk (Old Church), still stand today. The map inspired other cartographers to make bird’s eye views of Amsterdam in the centuries that followed.
[Dutch translation. TBD]
References
- The information about each street has been reproduced from “Stadsatlas Amsterdam Straatnamen en brugnamen verklaard”, Martha Bakker (ed), Uitgeverij Amsterdam Publishers, 2006.
- The website of the Rijksmuseum has a high-resolution black and white reproduction of the Vogelvlucht map, which is beautifully detailed and well worth viewing.
- More information, in Dutch, about the Vogelvlucht map can be found in the article Vogelvluchtkaarten (“Bird’s Eye View Maps”) at cultuurwijzer.nl, by Bert Gerlagh. The article has a clickable version of the map, where you can zoom in to view each section of the woodcut.
- More detailed information, again in Dutch, about the Vogelvlucht map, and bird’s eye perspective maps in general, can be found in the article, “Zwevend boven daken en pleinen” (“Floating above the roofs and city squares”), by Bert Gerlagh, published in Ons Amsterdam, October-November 2002.